Lương tháng 13 là cụm từ chưa bao giờ hết “hot” đối với các doanh nghiệp và đã không còn quá xa lạ với người lao động. Nhưng không phải người lao động nào cũng hiểu rõ hết về nó và những lưu ý quan trọng về lương tháng 13 được pháp luật và doanh nghiệp quy định.
I. LƯƠNG THÁNG 13 LÀ GÌ? DOANH NGHIỆP CÓ BẮT BUỘC TRẢ CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG?
Hiện nay trong bộ luật lao động chưa quy định rõ khái niệm về tiền thưởng lương tháng 13. Theo Điều 104 Bộ luật Lao động năm 2019 (có hiệu lực ngày 01/01/2021):
- Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
- Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Như vậy, lương tháng 13 không phải là tiền thưởng dịp tết nguyên đán như người lao động thường hay ngầm hiểu.Nó là khoản tiền mà các doanh nghiệp thưởng cho người lao động của mình theo thỏa thuận nhất định và thường được thưởng vào tháng cuối cùng của năm. Mức thưởng này sẽ dựa vào kết quả và mức độ hoàn thành công việc của người lao động và việc hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó trong vòng một năm. Vì vậy cũng có trường hợp người lao động làm việc năng suất, có hiệu quả và hoàn thành tốt những công việc được giao nhưng trong năm đó, doanh nghiệp làm ăn thua lỗ hoặc không được nhiều lợi nhuận thì người lao động cũng không được hưởng lương tháng 13. Cũng có những hợp đồng lao động, quy định thưởng phạt nhân viên của công ty quy định về lương tháng 13.
Lương tháng 13 không bắt buộc doanh nghiệp phải trả cho người lao động mà được thỏa thuận trong hợp đồng lao đồng. Ngay từ đầu người lao động nên đàm phán rõ ràng với doanh nghiệp về các khoản thưởng để tránh những hiểu lầm rắc rối về sau.
II.LƯƠNG THÁNG 13 ĐƯỢC TÍNH NHƯ THẾ NÀO?
Vì lương tháng 13 không được quy định trong văn bản pháp luật nên cách tính sẽ phụ thuộc vào cơ chế của từng doanh nghiệp. Người lao động sẽ được hưởng lương tháng thứ 13 nếu người lao động đáp ứng được đầy đủ điều kiện và được tính dựa trên số tháng mà người lao động làm việc trong năm.
Điều kiện xét thưởng lương tháng 13:
- Người lao động có thỏa thuận và ký kết với doanh nghiệp hợp đồng có thời hạn và không có thời hạn.
- Người lao động đã hết thời gian thử việc, làm việc tại doanh nghiệp từ 1 tháng trở lên và làm liên tục cho đến khi tính lương tháng 13.
- Nếu đến thời điểm tính lương tháng 13 mà nhân viên vẫn chưa hết thời gian thử việc thì sẽ không được tính lương tháng 13.
Cách tính:
Người lao động làm đủ 12 tháng sẽ được hưởng tháng lương thứ 13 tính bằng bình quân của 12 tháng lương trong năm tính thưởng.
Người lao động chưa làm đủ 12 tháng sẽ được hưởng lương tháng 13 theo tỷ lệ số tháng làm việc trong 1 năm, cụ thể:
THƯỞNG THÁNG 13=M/12xTLTB (Cách 1)
THƯỞNG THÁNG 13= TLTB/12xM (Cách 2)
TRONG ĐÓ: M là số tháng người lao động làm việc trong năm
TLTB là tiền lương trung bình tính theo thời gian người lao động làm việc
Tùy vào tổ chức và cơ cấu của doanh nghiệp mà có thể chọn cho mình một cách tính phù hợp nhất.
III. NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý VỀ LƯƠNG THÁNG 13
Mặc dù thưởng lương tháng 13 không được quy định rõ trong bộ luật lao động nhưng đã được các bên thỏa thuận trong hợp đồng lao động như khoản lương trả thêm thì vẫn bắt buộc khấu trừ thuế thu nhập cá nhân. điều này được quy định rõ trong điều luật điểm a khoản 2 Điều 3 Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành nêu rõ, tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công là thu nhập chịu thuế.
Như vậy, người lao động hưởng lương tháng 13 phải đóng thuế thu nhập cá nhân nếu có ( thu nhập cao)
Bên cạnh đó, lương tháng 13 có đóng bảo hiểm xã hội hay không cũng là một lưu ý quan trọng đối với người lao động. Căn cứ Điều 89 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, hiện nay, tiền lương tháng đóng BHXH của người lao động bao gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định.
Tiền thưởng, tiền thưởng sáng kiến,tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ.
Hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động.
Từ những căn cứ trên, có thể khẳng định tiền lương tháng 13 của người lao động sẽ không phải đóng BHXH.
IV. CHÍNH SÁCH THU HÚT VÀ GIỮ CHÂN NHÂN TÀI CỦA CÁC DOANH NGHIỆP HIỆN NAY
Trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập và phát triển như hiện nay đòi hỏi các doanh nghiệp phải có đầy đủ quyền lợi và phúc lợi cho nhân viên để giữ chân nhân tài. Không những thế các chính sách lương thưởng phải luôn không ngừng cải thiện và thêm nhiều quyền lợi đặc biệt hơn. 
Hiện tại, ngoài chính sách lương thưởng cơ bản các doanh nghiệp vừa và lớn đang nhắm đến mục tiêu phát triển lên level cao hơn là Total Rewards. Hệ thống này có nhiều chính sách mới dành cho nhân tài, hệ thống lương thưởng công bằng, hệ thống đào tạo vững mạnh,...
Để tìm hiểu kĩ hơn về Total Rewards và xây dựng hệ thống Total Reward hoàn chỉnh có thể tham khảo tại Link Power